علامه اقبال و تشریح عصر آخر زمان

تاریخ علم در جهان اسلام شاهد این است که موضوعات آخر زمان و شخصیت‌های آخر زمانی شکل افسانه‌ای و فرا انسانی نداشته‌اند که با زندگی عصر بی‌ربط بوده و با عقل جور درنیاید؛ به گونۀ مثال یأجوج‌ومأجوج که امروز موجودات عجیب‌وغریب تلقی می‌شوند، حداقل در تاریخ طبری و ابن خلدون به حیث جوامع انسانی به معرفی گرفته‌شده‌اند و منابع اسلامی (نمونه: سفرنامۀ ابن فضلان) مملو است از ویژگی‌ها، کارکردها و موقعیت جغرافیایی این جوامع انسانی. در عصر امروز، اما، کم‌تر عالمی است که این موضوعات را به‌صورت علمی و برهانی تحت تفحص و کنکاش قرار دهد. یکی از علمای که در این مورد شاهکارهای علمی تولید نموده است شیخ عمران حسین است. شیخ عمران حسین در مورد خروج یأجوج‌ومأجوج می‌گوید که تا قبل از تشکیل اسرائیل به حیث یک دولت اشغالی در فلسطین، درک و شناخت یأجوج‌ومأجوج درصحنۀ جهان و در سیر تاریخ تا سرحد ناممکن مشکل بود. اما بر خلاف گفته‌های حسین، یک مرد خدا است که پردۀ این ناممکن را دریده و در قالب اشعار خود، از این رازها را به صورت فشرده بیان نموده است؛ این مرد خدا کسی جز علامه اقبال رحمه‌الله نیست. علامه رحمه‌الله در سه بیت، آخر زمان را چنین تشریح می‌کنند:

در حدیث صحیح در مورد دجال می‌آید که زمین خزانه‌های خود را برای دجال بیرون می‌کشد (صحیح مسلم: 6961) استخراج معدن و استفاده از خزاین زمین کار نیک و بسا پسندیده است، اما نظم دجال تحت نام تمدن مدرن غربی برای استخراج معادن فساد و خونریزی‌های کردند که تاریخ بشر نظیر آن را ندیده است و از این خزاین زمین نیز برای تداوم و گسترش فساد دجالی خویش استفاده کردند.

زمانی که اسپانیایی‌ها به امریکای جنوبی رسیدند، مقصدی جز به دست آوردن خزاین زمین (طلا و نقره) نداشتند. در آن زمان، شاهان تمدن اینکا هنوز وجود داشتند. یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای سرقت این خزاین گروگان گرفتن این شاهان بود تا توسط رعایای وی خزاین را از این مناطق بدزدند. دریکی از حادثات غم‌انگیز، شاهی از شاهان اینکایی را گروگان گرفتند و در بدل رهایی وی دوخانه مملو از طلا طلب کردند. زمانی که مردم این شاه، دوخانه مملو از طلا را به اسپانیایی‌ها تسلیم کردند، آن‌ها از سخن خود بازگشته و شاه بیچاره را به قتل رسانیدند. پس‌ازاینکه طلاهای استخراج‌شده را از مردم جمع‌آوری کردند، دنبال ذخایر استخراج‌نشده شدند و از مردم مانند حیوانات بهره‌کشی را برای کشیدن معادنشان برای خویش آغاز کردند. کسانی که در مقابل این بی‌انصافی مقاومت کردند، قتل‌عام شدند. قتل‌عام مردم اصیل امریکا، استرالیا، نیوزیلند و جزایر مالاگا نشان‌گر این نظم دجالی برای خزاین زمین است. در افریقای جنوبی در اوایل قرن بیستم، سیاه‌پوستان به‌سوی پیشرفت اقتصادی درحرکت بودند و پیشرفت‌های اقتصادی فراوانی در بخش زراعت داشتند، اما از سوی دیگر استعمار اروپایی برای استخراج معادن و خصوصاً الماس (مانند معدن کیمبرلی) به کارگرانی نیاز داشتند که بتوانند از آن‌ها بهره‌کشی کنند و سیاه‌پوستان در حال پیشرفت حاضر به بیگاری برای استعمارگران نبودند، بناءً استعمار گران نظام آپارتاید را به وجود آوردند و تمام زمین‌های سیاه‌پوستان را غضب کردند تا مجبور شوند برای زنده ماندن به ماشین‌های کاری برای استعمار گران مبدل شوند. داستان‌های غم‌انگیز استعمار تمدن دجالی بسیار زیاد است و همان‌طوری که گفته‌شده است دجال به همه زمین می‌رود، این تمدن در همه قاره‌ها به‌خاطر خزاین زمین، مردم را قتل‌عام کردند و سراسر زمین را به فساد کشیدند. با دیدن این‌همه اقبال رحمه‌الله گفت: «محنت و سرمایه در جهان صف‌آرا شدند».

در حدیث دیگر می‌آید که دجال با جنت و دوزخ نزد مردم می‌آید و جنت او دوزخ واقعی و دوزخ او جنت واقعی است (صحیح مسلم: 5222). تمدن مدرن غربی با استفاده از این سرقت‌ها و غضب‌ها جنت دجال را برای خویش ساختند که در حقیقت جهنمی است که امروز به وضاحت آغاز آتش گرفتن آن را هر متفکر جدی می‌تواند ببیند. اگرچه خواستاران این بهشت دنبال جاودانه سازی این بهشت دجال هستند، اما این بهشت توسط آتش نامرئی خویش در حال به آتش کشیدن خواستاران خویش است و آرزوهای آن‌ها را می‌کشد، بناءً علامه اقبال رحمه‌الله می‌گوید: «بِین آرزوهای کی‌ها آغشته شود با خون».

متفکرین بسیار غربی دنبال این هستند که از اضمحلال تمدن مدرن غربی و از بحران‌های بزرگ جهانی (محیط‌زیست، تشعشعات هسته‌ای، جنگ اتمی، انقراض سیستم زیستی و …) که توسط این تمدن در حال به وجود آمدن است جلوگیری کنند، اما در این کار ناکام هستند و این بحران‌ها باگذشت هرروز در حال خارج شدن از اراده هستند. الله ﷻ می‌فرماید: أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُمْ بِهِ آلْآنَ وَقَدْ كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ :- سپس آيا هنگامی‌که (عذاب بر شما) واقع شد اكنون به آن ايمان آورديد درحالی‌که به (آمدن) آن شتاب می‌نمودید. در حدیث دیگر می‌آید که با خروج دجال (نه ظهور آن) درِ توبه بسته می‌شود (صحیح مسلم: 158). اقبال رحمه‌الله با استفاده از آیۀ فوق قرآنی و حدیث می‌فرماید که با گرفتن راه دجال توسط تمدن مدرن غربی، نمی‌شود از عذاب الهی جلوگیری کرد و با آشکار شدن علامات قیامت، جهان به سرعت به سوی مراحل نهایی آخر زمان در حرکت است؛ «این فتنه‌‌های آشوب‌خیز با حکمت و تدبیر نمی‌ایستد، وَقَدْ كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ».

الله ﷻ در مورد یأجوج‌ومأجوج می‌فرماید: وَحَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا أَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُونَ، حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ:- و بر (مردم) شهرى كه آن را هلاك کرده‌ایم بازگشتشان (را به آن شهر) حرام کردیم، تا وقتی‌که یأجوج‌ومأجوج (راهشان) گشوده شود و آن‌ها از هر بلندی‌اى بتازند. شهری که بازگشت مردمش به آن به حیث مالکین شهر حرام شده بود بیت‌المقدس است که یهودیان نمی‌توانستند به سوی آن به حیث مالکین شهر بازگردند، اما در قرن 19 توسط صهیونیست‌ها و تمدن مدرن غربی اداره شونده توسط صهیونیست‌ها و یهودیان خزری بازگشت یهودیان آغاز شد، تا بالاخره موفق به تشکیل رژیم صهیونیستی اسرائیل در فلسطین شدند. اگرچه در زمان اقبال رحمه‌الله اسرائیل رسماً تشکیل نشده بود، اما او با فراست ایمانی عاقبت پلان‌های صهیونیستی را درک کرده بود و فرمود که «رها شدند لشکر یأجوج‌ومأجوج تمام-چشمِ مسلم ببین تفسیر حرف يَنْسِلُونَ».

امروز نظم دجال و یأجوج‌ومأجوج در حال حکومت برجهان است اما برای دیدن دجال و یأجوج‌ومأجوج به حیث دستان نامرئی اداره‌کنندۀ این نظم، چشم مسلم نیاز است که بتواند فساد دجالی آن را دیده و حرکت این نظم را به‌سوی دولت دجالی مشاهده کند. بدون فراست ایمانی نمی‌شود کلمۀ کافر را در پیشانی این نظم خواند. تنها کسانی می‌توانند از فتنه‌های دجالی نهفته در این عصر نجات یابند که فراست ایمانی داشته باشند و اگرنه گاهی به حیث دشمن نظم توسط نظم استفاده می‌شوند و گاهی به حیث خواستار آن در آتش نامرئی آن می‌سوزند.

به امید مبدل شدن چشمانمان به چشم مسلمی که اقبال رحمه‌الله از آن یادکرده است و به امید اینکه اهل علم در امت اسلام توجه بیشتر در این بخش نموده و در جهت بیداری در عصر آخر زمان مطابق روایات کار کنند.

شعر اردو: